1. Vì sao người lớn cũng cần tiêm vaccine ?
Đến tuổi trưởng thành, nhiều người trong chúng ta quên rằng vaccine luôn sẵn có và quan trọng là dành cho tất cả mọi người, không chỉ trẻ em. Bên cạnh việc chăm sóc sức khỏe bằng cách ăn uống hợp lý và tập thể dục thường xuyên, việc tiêm vaccine được khuyến nghị để bảo vệ chúng ta khỏi bệnh tật cũng quan trọng không kém.
Tiêm vaccine giúp bảo vệ bản thân và cộng đồng.
Tiêm phòng cho người lớn giúp bảo vệ chống lại các bệnh truyền nhiễm phổ biến bao gồm cúm , bệnh phế cầu khuẩn có thể gây viêm phổi (một bệnh nhiễm trùng phổi nghiêm trọng do vi khuẩn), COVID-19 …
Tiêm chủng giúp bảo vệ chống lại các bệnh có thể phòng ngừa được bằng vaccine, giúp ngăn ngừa hoặc làm giảm mức độ nghiêm trọng của các bệnh nhiễm trùng.
Ngoài việc bảo vệ bản thân, người lớn nên cân nhắc lợi ích của việc tiêm chủng đối với gia đình và cộng đồng. Trong hầu hết các trường hợp, một người được tiêm vaccine phòng bệnh sẽ không lây bệnh đó cho người khác. Tỷ lệ tiêm chủng cao giúp bảo vệ những người xung quanh chúng ta, những người không thể tiêm chủng vì lý do sức khỏe (như bệnh tật, tuổi tác hoặc dị ứng). Nguyên tắc này được gọi là miễn dịch cộng đồng.
Hơn nữa hệ thống miễn dịch của chúng ta kém đi theo tuổi tác, vì vậy điều quan trọng đối với người lớn tuổi là phải duy trì việc tiêm chủng theo lịch trình.
2. Các loại vaccine cần tiêm phòng
Có nhiều loại vaccine khác nhau được khuyến nghị cho người lớn, tùy thuộc vào độ tuổi, mức độ nhạy cảm và tình trạng bệnh lý.
2.1 Vaccine cúm
Vaccine bảo vệ chống lại bệnh đường hô hấp do virus cúm gây ra. Tiêm phòng cúm theo mùa được khuyến cáo hàng năm cho tất cả người lớn. Trên thực tế, vaccine cúm được khuyến nghị cho tất cả mọi người từ trẻ trên 6 tháng tuổi.
Có hơn 100 chủng cúm. Mỗi năm, vaccine cúm chỉ giúp phòng ngừa 3, 4 chủng trong số 100 chủng này. Vì vậy, cần phải tiêm phòng cúm hàng năm để giảm nguy cơ mắc các loại cúm phổ biến nhất dự kiến.
Theo thống kê 60% số ca nhập viện liên quan đến cúm là ở bệnh nhân từ 65 tuổi trở lên, vì vậy, người cao niên nên tiêm vaccine cúm mới mỗi năm.
2.2 Vaccine uốn ván , bạch hầu, ho gà
Một loại vaccine kết hợp chống uốn ván, bạch hầu và ho gà được tiêm trong thời thơ ấu trong một loạt mũi gọi là DTaP. Sau đó, mọi người cần tiêm nhắc lại bệnh uốn ván và bạch hầu 10 năm một lần bằng vaccine có tên là Td.
DTaP là một loại vaccine bạch hầu, ho gà, uốn ván. Tdap được giảm liều vaccine bạch hầu và ho gà, còn Td là vaccine chỉ phòng bệnh uốn ván và bạch hầu.
Mũi tiêm tăng cường Tdap đặc biệt được khuyên dùng cho nhân viên y tế và bất kỳ ai tiếp xúc với trẻ sơ sinh. Vì bệnh ho gà là bệnh có thể gây tử vong ở trẻ nhỏ. Vì vậy, điều quan trọng là bất kỳ ai tiếp xúc với trẻ đều được bảo vệ khỏi bệnh ho gà , để trẻ không bị phơi nhiễm đối với căn bệnh này.
Phụ nữ mang thai nên tiêm vaccine Tdap trong ba tháng cuối của mỗi thai kỳ, để bảo vệ em bé thông qua kháng thể của mẹ cho đến khi được 2 tháng tuổi. Khi bé được hai tháng tuổi, em bé có thể được tiêm DTaP.
Người lớn tuổi cần duy trì việc tiêm chủng theo lịch trình.
Khác với các mũi tiêm tăng cường thông thường được tiêm 10 năm một lần, Td cũng được tiêm cho những người bị thương hoặc vết thương có thể khiến họ tiếp xúc với vi khuẩn uốn ván. Tdap cũng có thể được sử dụng trong trường hợp này để bảo vệ chống lại bệnh ho gà.
2.3 Vaccine phế cầu khuẩn
Bệnh phế cầu khuẩn bao gồm nhiều bệnh khác nhau do vi khuẩn Streptococcus pneumoniae gây ra. Các loại bệnh phế cầu khuẩn khác nhau bao gồm nhiễm khuẩn huyết do phế cầu khuẩn, viêm màng não và viêm phổi.
Vaccine phế cầu khuẩn được khuyến cáo cho người lớn dựa trên các yếu tố nguy cơ khác nhau, khuyến cáo cho các nhóm sau:
2.4 Vaccine viêm gan A và B
Viêm gan A và B là bệnh nhiễm trùng gan, có thể gây tổn thương gan suốt đời, thường không thể khắc phục được.
Vaccine viêm gan A có thể ngăn ngừa bệnh viêm gan siêu vi A. Vaccine có hiệu quả lên đến 95% các trường hợp và kéo dài ít nhất 15 năm.
Vaccine viêm gan B giúp ngăn ngừa viêm gan siêu vi B. Trước khi tiêm, cần thực hiện xét nghiệm HBsAg và anti-HBs để kiểm tra có đang nhiễm virus viêm gan B hay không hoặc đã có kháng thể chống lại virus hay chưa (nghĩa là đã từng nhiễm bệnh và khỏi bệnh).
Để bảo vệ bản thân hãy lên lịch tiêm phòng viêm gan A và B. Điều này đặc biệt quan trọng nếu bạn có nguy cơ mắc bệnh viêm gan cao hơn khi đi du lịch nước ngoài, chăm sóc người bị viêm gan, mắc bệnh gan hoặc một số yếu tố khác.
2.5 Các loại vaccine khác
Tùy thuộc vào tiền sử y tế cá nhân, có nhiều loại vaccine thường được khuyến nghị cho người lớn như vaccine viêm não mô cầu , vaccine Haemophilus cúm loại B (Hib) và gần đây , quan trọng hơn cả là vaccine COVID-19 .
Ths. Nguyễn Mạnh Hùng
